Deze dag wordt sinds Columbus’ ontdekkingen van die Nieuwe Wereld aan het einde van de 15e eeuw gevierd. Maar de dag is inmiddels niet alleen meer een feestdag maar ook een omstreden feestdag en wordt ook wel Día de la Raza genoemd. Want wat wordt er precies gevierd en wat is er zo omstreden om deze dag te vieren?
Op 12 oktober 1492 kwam Colombus met zijn schepen aan land van wat hij dacht dat Indië zou zijn. Het bleek een heel ander land, een land wat op dat moment nog niet bekend was voor de Europese zeevaarders. Je kunt vast begrijpen hoe bijzonder het is om zo’n ontdekking te mogen doen en meemaken. Net zoals ze in de ruimte nog vele ontdekkingen doen van nieuwe sterrenstelsels die tot op heden onbekend zijn. Cristóbal Colón (Colombus) wilde via het westen varen naar Indië om een nieuwe vaarroute te leren kennen. In plaats van in Indië aan te komen kwam hij aan op een eiland in het Caribische gebied. De bewoners kregen van Colombus de naam indianen mee omdat hij dacht dat hij in Indië was. In de jaren die volgden heeft Amerigo Vespucci ontdekt dat het niet ging om Indië maar om een andere wereld en die wereld werd naar hem vernoemd: Amerika.
Maar omdat Europa, Azië en Afrika op dat moment de Oude Wereld vormden, kreeg dit nieuwe land de naam ‘de Nieuwe Wereld’. In werkelijkheid zijn woorden als ‘ontdekking van een Nieuwe Wereld’ niet letterlijk juist want die wereld bestond al en was minstens net zo oud als de ‘Oude Wereld’. Wat volgde was een samenkomst van wensen en eisen van financierders van deze reizen en verschillende zeevaarders die eveneens naar de nog onbekende landsdelen vaarden. Na de ontdekking van Colombus werden ook Engelse en Portugese zeevaarders op pad gestuurd naar deze Nieuwe Wereld.
Naast dat er veel ontdekt werd op het gebied van landbouw (tomaten, aardappels, tabak, mais, katoen, zonnebloemen, pepers, cacaobonen, ananas, avocado, papaja, etc.) en geneeskunde ten behoeve van Europa werden er door de Europese zeevaarders ziektes naar deze ‘Nieuwe Wereld’ gebracht, zoals pokken, mazelen, kinkhoest, pest, malaria die een verwoestend effect hadden op de inheemse bevolking en velen (men schat 80 tot 95%) zijn hieraan gestorven.
Ook werden er grote hoeveelheden goud, zilver en andere rijkdommen meegenomen terug naar de ‘Oude Wereld’. De rijkdommen zorgden ervoor dat er in die ‘Oude Wereld’ plaats kwam voor nieuwe gedachten na de donkere Middeleeuwen, het koloniseren van Amerika. Dat ging helaas gepaard met geweld, de voorsprong die er was met vuurwapens maakten dat de inheemse bevolking werd onderdrukt en dat ook Afrikaanse slaven werden meegenomen om op de nieuwe plantages te gaan werken. Er werd niet geluisterd naar elkaar maar gewoontes en religies uit de ‘Oude Wereld’, werden opgedrongen.
Misschien is het zo helder geworden waarom 12 oktober zo verschillend gevierd wordt door de Spaanstalige wereldbevolking. De ene groep viert de voordelige economische, medische en wetenschappelijke uitwisseling die mogelijk werd gemaakt door de reis van Colombus. De andere groep denkt aan de desastreuze gevolgen die het heeft gehad voor veel mensen door de epidemieën, de slavernij en de kolonisatie van bestaande landen/gebieden in Spaans-Amerika.
Misschien is het de hoogste tijd om ook te luisteren naar de wensen van de huidige bevolking van Latijns Amerika. Día de la Raza, zoals zij deze dag willen herdenken, roept op tot respect hebben voor verschillende culturen om dicht bijeen met elkaar te leren samenleven. Het roept op tot nadenken over het belang voor de hele mensheid van wederzijdse acceptatie tussen culturen en respect voor hun gebruiken en tradities die de culturele waarde van een land definiëren. "Het is een uitnodiging om tot een gemeenschappelijk begrip te komen waarin vrede en tolerantie de twee fundamentele pijlers zijn", aldus de Argentijnse dr. Maria Marta Kagel (bron: https://www.ucalp.edu.ar/feliz-dia-de-la-hispanidad/).
In 1992 heeft een internationaal congres van indianen een nieuwe naam bedacht voor hun land namelijk Abya Yala. Het betekent in hun taal, het Kuna, “land in volle bloei”. We zullen onvermijdelijk steeds meer van hun wensen horen. Laten we met respect voor elkaars culturele waarden er naar luisteren.